Eth palhat caut

Qu'ei ua metòde qu'utilizi entà cauhar era mia sèrra ara fin deth ivèrn
Que cauha tanben eth petits semis e plants.
Ath mes de mars o ara fin de heurèr que sòrti eth hem dera bòrda. Que'u pòrta en era sèrra. Que cau bastir un hemèr de 1 mètre de costat e 1 m de haut ath minimum. Era longor que depens dera quantitat de hem qu'avem e dera pagèra dera sèrra.
Jo que hei un hemèr de 2 m de long entà ua sèrra de 60 m².
Que cau her com entà una pièla de compòst : que cau mesclar ath hem palha se'n' i a besonh, entà tornar equilibrar eth carbon e eth azòta. Jo que hiqui calcari e aiga a cada espessor.
Quauques dias après, eth palhat que comence de cauhar. Era longor de cauhatge qu'ei cambiadissa.
Que depens deth climat, dera faiçon de bastir eth palhat...
Que cau sajar qu'era calor e dure eth mes long.
Aquera metòde permet de cauhar era sèrra quan tòrre dehòra : non tòrra pas dehens. Mes entà cauhar eths plants que cau hicar sus aqueths un teishut (P17). Davath eth teishut era temperatura non devara pas a mens de 15 °C.
Que cau susvelha era temperatura entà que non cauha pas tròp. A cops que va brutlar eths plants petits. Que podem hicar tròçs de petita husta entà suslhevar eths plants.
Que dèishi sus eth palhat caut quauques plants de cogorda quan ei acabat de plantar tots eths autes.
Ara fin deth abòr que podem esparricar eth compòst dens era sèrra e tanben ath casau. Si eth compòst ei plan hèit n'i a pas besonh d'u mesclar, mes que cau sovent arrosar dab aiga (e tanben aths còps de lishèc d'ortigas) entà que non s'asseca pas.

Ua bona suspresa

Tot en anar cuélher eths mainats ath escòla qu'ei entenut auserons cridar. Que'm hei en davant : qu'ei vist era mair e eths auserons

Non sabi pas com s'apera aqueth auseth en gascon. En frances qu'ei "bergeronette des ruisseaux"

Autes solucions entà aver BRF :

Que podem aver BRF dab esbrancardaires (elagaires), enterpresas d'espaci verd o servicis tecnicas de comunas.

Ligams interessants

jardinsdebrf.com

allo-olivier.com siti deths esbrancadaires

En conclusion

Entà jo eth BRF qu'ei ua bona solucion quan mantuas condicions e son amassadas :

• un brojader esficaç

• pièlas d'arrams pròchas d'era proprietat.

• capacitat de tribalh importanta (o tribalh collectiu...)

Perspectivas

Dab era aumentacion deth còst deths carburants, eth BRF qu'arrisca de vier mens interessant entà era màjer part deth monde. Que i avossi pas que sonque eths qu'an problèmas de sequèra sevèra (o de fertilizacion) que podossen estar interessats. Entà jo dab bestiàs (saumeta per exemple) que podem cultivar shens aver besonh deth BRF. Mes quan ei possible e de bon har non cau pas excludir utilizar eth BRF.

Problèmas

Generalitats :

Fabricar BRF qu'ei un tribalh long e esparricar lo tanben.

Que cau un brojader esficaç senon eth tribalh qu'ei encuëra mei long. Que costa hèra carburant.

Que cau quantitat d'arrams pròches deth lòc on volem esparricar eth BRF senon qu'esperdiciam eth carburant e eth temps de tribalh.

Un brojader esficaç que còsta hèra de moneda.

Punts particulars :

• Eth BRF que favoriza eras lauquetas e eths limacs.

• Que cau susvelhar eth casau quauques mes après aver hicat BRF pr'amor que i a un risc de carencias en azòt. Entà mineralizar eth BRF, que cau aths micro organismes hèra d'azòt. Que podem hicar lishèc d'ortigas dus o tres còp entà arreglar eth problèma.

• Tanben quauques mès après, era germinacion deras granhas que pòt estar dificila.

• En era miè sèrra, eras condicions qu'èran tròp assecas. Era mineralizacion deth BRF qu'estó hèra longa

• Eth pailhadge que favoriza eths arrats que minjan tots eras arraditz.

Utilitat e interès deth BRF

Era estructuracion deth sòu qu'ei importanta e que va perdurar 3 o 4 annadas. Eth tribalh deths camparòus (hialat blanc) qu'ei essenciau. Si eth protocòlle ei seguit, que podem observar amelhoranças deras bèras deth sòu :

- Era retencion d'aiga qu'ei extraordinari. Eths arrosatges que son amendrits 3 o 4 còp . Per exemple, en 2007 en eth miè casau, qu'arrosèi un còp en julhet e un aute en aost (qu'a plojut sonque 12 mm en julhet e 15 en aost).

- Ua aumentacion de produccion qu'ei tanben notada (sustot à partir dera segonda annada). Eth BRF que pòrta ua fertilizacion pendent 3 o 4 ans.

- Era preséncia deths camparòus protejan contre eras malaudias.

ETH "BRF”, eths arrams fraccionats

Conegut en francés com BRF, qu'ei ua metòde culturala venguda deth Canada.

Era finalitat qu'ei de tornar crear un sòu de bòsc en tot amiar arrams fraccionats.

Que cau copats arrams de lenha verd e pas tròp gròs (dinc a 7 cm de diamètre).

Qu'ei melhor d'aver ua bona vareitada d'esséncia.

Que podem copar eras brancas quauques mes avant de fraccionar las dab un brojader.

Per contre que cau hicat eth "BRF” sus eth sòu viste après eth brojadadje, pr'amor senon que va hicar-se a fermentar. Si n'ei pas possible que cau conservar eth "BRF” en molons pas tròp haut. Que va començar a fermentar puish que va s'estancar pro vista.

Qu'ei interessant entà hicar eth arrams fraccionats ath abòr, pr'amor entà jo qu'ei era mei bona sason : que cau mescla eth "BRF” en eth sòu , (non pas tròp pregon) quauques mes après (ath primtemps n'avem pas tostemps eth temps de her aquò).

Utilitat e interest des BRF : a seguir...

Perqué un blog ?

Que cau hè víver era nosta lenga.

Que'm cau practicar la pr'amor que n'ei besonh entà progressar. Qu'ei començat d'apréner la desempuish 3 ans, mes qu'ei chic d'ocasion de la parlar. Urosament per nosta eths vielhs parlan tots eth "patoes” com ac disen. Mes que soi un estranhèr, arribat en eth vath que i a pauc de temps e sonque quauques uns volèn parlar dab jo (en gascon). Hens hèra de país non i a pas arrés entà parlar, donc qu'ei hèra d'escadença. Mes era conversacion qu'ei limitada sovent ath temps que hè, era santat... Qu'ei tanben limitada per jo pr'amor que soi limitat... (que'm manca vocabulari e sustot conjugason.

Donc dab un blog que voi asajar de practicar mes sovent eth gascon. Aquò non vau pas eth orau, mes qu'ei melhor que pas arren.

Que m'excusi donc d'eras fautas que van acompanhar aquestas paginas. E puish si quauques e volèn her correccion, qu'ei dab plaser.

Mes un blog entà parlar de qué ?

Que voi parlar de çò que m'interèssa : era agricultura (que soi un paisan bio), eras questions d'ecologia, e tanben tot çò que toca a nosta lenga...

Era actualitat que poderí m'interèssa tanben.

Eths fòrums en òc que coneishi e parlan dera lenga, dera lingüistica e pauc d'aute causa. Eth mes sovent qu'escriven en francés. Eths subjèctes diferents non los interèssan pas tròp. Daubuns qu'an paur qu'eth fòrum sia eth "cafè deth comèrci”. A jo que m'agradèri ath contrari que ath cafè e parlam gascon...

Qu'espèri donc auhir un aute lòc entà escambiar sur mantuas subjèctes mes tostem en gascon o en autes parlar occitan (n'entrèri pas adara dens eth debat deths estatuts deths diferents parlar occitans...)

Que vam vejer çò qu'ei possible de her.

eth gat-esquiro

Eth Gat-esquiròu qu'ei un animau petit qui demora en eths bòscs. Qu'ei un mustelides, dera familha dera hagina e dera paquesa.

Ua vielha dauna de nosta que m'a balhat aqueste chafre quan estó tot en copar brancas ath cap d'un gran casso (eths ivèrns que hei eth "elagaire”). Aqueste chafre que'm he gòi pr'amor ei un nom pro mau conegut de gascon e puish qu'ei ua suberbèra bèstia de nostas seuvas.

Que l'ei observat un cop, bèths temps a, en tot acaçar un esquiròu en un gran avet. Qu'avem tot juste eth temps de los véder passar pr'amor dera velocitat ! Per contre que hè un bèth orbarí dab eras urpas quan puja sus eth troncs.

un esquiro

Qu'ei tostemps bon entath "ego” quan recebem un chafre atau...